آزمايش پرولاكتين براي اندازه گيري مقدار هورمون پرولاكتين كه توسط غده هيپوفيز در خون توليد مي شود، مي باشد.
خانم باردارمقدار زيادي پرولاكتين دارد كه به توليد شير در سينه كمك مي كند. در طول بارداري مقدار پرولاكتين ده تا بيست برابر افزايش مي يابد. بعد از تولد فرزند، اگر شيردهي انجام شود سطح پرولاكتين بالا مي ماند. در خانم هايي كه فرزند را شير نمي دهند، بعد از تولد مقدار پرولاكتين به سطح نرمال برمي گردد. بعد از چند ماه شيردهي نيز مقدار پرولاكتين به سطح نرمال مي رسد (حتي اگر شيردهي ادامه داشته باشد).
غده هيپوفيز خانم غيرباردار و آقايان پرولاكتين توليد مي كند اما دليل توليد آن در بدن هنوز مشخص نيست.
مقدار پرولاكتين در طول روز متغير مي باشد. بيشترين مقدار در هنگام خواب و مدت كوتاهي بعد از بيداري مي باشد. همچنين در هنگام استرس هاي احساسي و فيزيكي نيز سطح پرولاكتين افزايش مي يابد.
بيشتر داروها باعث افزايش مقدار پرولاكتين مي شوند. تومورهاي غده هيپوفيز گاهي باعث افزايش مقدار پرولاكتين مي شوند. يك غده هيپوفيز آسيب ديده نمي تواند مقدار نرمالي پرولاكتين توليد كند به همين دليل مقدار آن كاهش مي يابد.
دليل انجام آزمايش پرولاكتين
آزمايش پرولاكتين به دلايل زير انجام مي شود:
- براي تعيين دليل ترشحات غيرطبيعي پستان، پريود نشدن خانم يا باردار نشدن خانم (ناباروري)
- در آقايان هنگامي كه احتمال وجود مشكل در غده هيپوفيز باشد، اين آزمايش انجام مي شود. همچنين هنگامي كه تمايل جنسي در مرد كم باشد يا در هنگام نعوظ مشكل وجود داشته باشد، براي بررسي مقدار پرولاكتين، آزمايش انجام مي شود. همچنين هنگامي كه مقدار تستوسترون در آقايان پايين است نيز اين آزمايش انجام مي شود.
- همچنين براي بررسي اين كه تومور موجود در غده هيپوفيز، پرولاكتين زيادي توليد مي كند يا خير، اين آزمايش انجام مي شود.
آماده شدن براي آزمايش پرولاكتين
- پيش از انجام آزمايش پرولاكتين ، به مدت چند ساعت چيزي نخوريد (نه غذا و نه نوشيدني).
- آزمايش پرولاكتين معمولا سه ساعت بعد از بيدار شدن شما انجام مي شود (بين ساعت هشت و ده صبح).
- استرس احساسي يا ورزش هاي تنش زا پيش از انجام آزمايش، باعث افزايش سطح پرولاكتين مي شوند. بنابراين پزشك از شما مي خواهد نيم ساعت استراحت كنيد.
- تحريك نوك پستان باعث افزايش مقدار پرولاكتين مي شود. بيست و چهار ساعت پيش از انجام آزمايش پرولاكتين، از تحريك كردن نوك پستان بپرهيزيد. خانمي كه ترشحات نوك پستان دارد، پيش از آزمايش بايد از عواملي كه باعث افزايش ترشحات مي شود اجتناب كند.
چگونگي انجام آزمايش پرولاكتين
پزشك اقدامات زير را انجام مي دهد:
- يك باند الاستيك بالاي بازوي شما مي بندد تا جلوي جريان خون را بگيرد. اين كار باعث بزرگ تر شدن رگ هاي پايين باند مي شود بنابراين فرو كردن آمپول در رگ آسان تر مي شود.
- قسمتي كه آمپول فرو مي شود را با الكل تميز مي كند.
- آمپول را داخل رگ مي كند. ممكن است چند سوزن مورد نياز باشد.
- مقداري خون از رگ كشيده مي شود.
- هنگامي كه به اندازه كافي خون گرفته شد، باند را باز مي كند.
- يك پد گاز استريل يا پنبه بر روي دست شما، قسمتي كه سوزن وارد شد، قرار مي دهد.
- بر روي دست فشار وارد ميكند سپس آن را با باند مي بندد.
خون گرفتن طي آزمايش پرولاكتين
نمونه برداري از دست شما انجام مي شود. باند دور دست سفت بسته مي شود. ممكن است هيچ چيزي حس نكنيد يا يك ضربه سريع يا نيش زدن سريع در هنگام فرو كردن سوزن حس كنيد.
خطرات خون گرفتن طي آزمايش پرولاكتين
احتمال خطر در هنگام خون گرفتن خيلي كم است.
خطرات آزمايش خون
- ممكن است كبودي كوچكي در قسمت فرو كردن آمپول ايجاد شود. احتمال ايجاد كبودي خيلي كم است.
- در موارد نادر امكان دارد رگ بعد از خون گرفتن، ورم كند. براي حل اين مشكل كيسه آب گرم چند بار در روز بر روي رگ قرار مي دهند.
- در افرادي كه مشكلات خوني دارند امكان بند نيامدن خون وجود دارد. قرص هايي مانند آسپرين، وارفارين و قرص هاي رقيق كننده خون باعث ايجاد اين مشكل مي شوند. اگر مشكل لخته شدن خون داريد يا قرص رقيق كننده خون مصرف مي كنيد پيش از انجام آزمايش به پزشك اطلاع دهيد.
نتايج آزمايش پرولاكتين
آزمايش پرولاكتين مقدار هورمون پرولاكتين را اندازه گيري مي كند كه توسط غدد هيپوفيز توليد شده و وارد خون مي شود. مقدار پرولاكتين در طول روز متفاوت است. بيشترين مقدار در هنگام خواب و كمي بعد از بيدار شدن مي باشد.
پرولاكتين نرمال
مقادير نرمال پرولاكتين در ادامه ليست شده است. اين مقادير در آزمايشگاه هاي متفاوت فرق مي كند. همچنين پزشك براساس سلامتي شما و فاكتورهاي ديگر اين مقادير را تعيين مي كند.
مقدار پرولاكتين:
در خانم هاي غير باردار : 23-4 نانوگرم در هر ميلي ليتر
در آقايان : 15-3 نانوگرم در هر ميلي ليتر
خانم باردار : 386-34 نانوگرم در هر ميلي ليتر
كودكان : 20-3 نانوگرم در ميلي ليتر
مقادير بالاي پرولاكتين
مقادير بالاي پرولاكتين به معني وجود تومور غده هيپوفيز است. هر چقدر مقدار پرولاكتين بالاتر باشد، احتمال وجود تومور غده هيپوفيز بيشتر است. اگر مقدار پرولاكتين بيشتر از دويست نانوگرم در ميلي ليتر باشد، ام آر آي انجام مي شود. كم بودن يا نرمال بودن مقدار پرولاكتين به معني نبود تومور غده هيپوفيز نمي باشد. ام آر آي در حالي كه احتمال وجود تومور باشد انجام مي شود.
مقدار بالاي پرولاكتين به معني توليد بيش از حد پرولاكتين بدون دليل مي باشد.
عوامل ديگر كه موجب بالا بودن پرولاكتين مي شود شامل بارداري، بيماري هاي كبدي، بيماري هاي كليوي و كم كاري تيروئيد مي باشد.
چه چيزي بر روي آزمايش پرولاكتين تاثير گذار است؟
در چه شرايطي نمي توانيد آزمايش را انجام دهيد يا نتيجه آزمايش به درد شما نمي خورد:
- استرس احساسي زياد يا ورزش تنش زا پيش از آزمايش انجام داده باشيد.
- مشكل در خوابيدن؛ مقدار پرولاكتين در هنگام خواب افزايش مي يابد. بنابراين اگر به درستي نخوابيد، مقدار پرولاكتين از حد نرمال پايين تر مي رود.
- تحريك نوك سينه.
- مصرف برخي قرص ها مانند قرص ضدبارداري، قرص فشار خون بالا، قرص ضد حساسيت يا قرص هاي رواني.
- استفاده از كوكائين.
- اگر يك هفته پيش از آزمايش پرولاكتين، آزمايش راديواكتيو انجام داده باشيد، آزمايش پرولاكتين درست نمي باشد.
چه زماني نياز به انجام آزمايش پرولاكتين است؟
آقايان و خانم هاي غيرباردار به طور نرمال مقدار پرولاكتين كمي دارند. تنها مشكل كمبود پرولاكتين، توليد نشدن شير بعد از بارداري مي باشد. بنابراين افرادي كه مقدار پايين پرولاكتين دارند نيز درمان نمي شوند.
در هنگامي كه مرد تمايل جنسي نداشته باشد يا در هنگام نعوظ مشكل داشته باشد، آزمايش پرولاكتين انجام مي شود. مقدار پرولاكتين در هنگامي كه مقدار تستوسترون مرد پايين است، مورد بررسي قرار مي گيرد.
درمان تومور غده هيپوفيز كه منجر به توليد بيش از حد پرولاكتين مي شود، شامل مصرف قرص، برداشتن غده هيپوفيز، راديوگرافي غده مي باشد. انتخاب نوع درمان به اندازه تومور و سلامتي و سن فرد بستگي دارد.
منبع: پرولاكتين
بازدید:
