سرطان دهانه رحم سرطان ورودي رحم مي باشد. گردن رحم بخشي باريك از پايين ترين قسمت رحم است كه به گردن رحم معروف است. انجمن سرطان امريكا تخمين مي زند تا انتهاي سال 2016 حدود 12990 سرطان رحم تشخيص داده مي شود. سالانه بيش از 4000 خانم در امريكا در اثر اين بيماري در مي گذرند. براساس سازمان بهداشت جهاني اگر واكسيناسيون HPV انجام شود، سالانه هزاران نفر نجات داده مي شوند. از زماني كه خدمات بهداشت ملي در سال 1988 شروع به كار كردند سرعت سرطان دهانه رحم در انگليس از 16 نفر در 100000 نفر به 8 نفر در 100000 نفر رسيد.

در اين مقاله مي خوانيم:

دلايل سرطان دهانه رحم

علائم سرطان دهانه رحم

تست و تشخيص احتمالي

درمان سرطان رحم

پيشگيري از سرطان دهانه رحم

دلايل سرطان دهانه رحم

سرطان به دليل تقسيم كنترل نشده سلول هاي غيرنرمال اتفاق مي افتد. بيشتر سلول ها در بدن طول عمري دارند؛ هنگامي كه اين سلول هاي مي ميرند سلول هاي جديدي براي جايگزيني توليد مي شوند. سلول هاي غير نرمال دو مشكل دارند:

1-    از بين نمي روند
2-    تكثير آن ها متوقف نمي شود

اين تكثير و تجمع سلول ها منجر به تشكيل غده سرطاني مي شود. دانشمندان علت دقيق سرطاني شدن سلول ها را نمي دانند. اما فاكتورهايي وجود دارند كه باعث افزايش ريسك پيشرفت سرطان دهانه رحم مي شوند. اين فاكتورها عبارتند از:

-    نزديكي جنسي با افراد مختلف يا فعاليت جنسي زياد: نزديكي جنسي با افراد مختلف يا نزديكي با فردي كه دچار عفونت شده است موجب افزايش احتمال سرطان دهانه رحم مي شود. 

-    سيگار: سيگار عامل افزايش احتمال بيشتر سرطان ها از جمله سرطان دهانه رحم است.

-    سيستم دفاعي ضعيف: افرادي كه دچار ايدز شده اند يا افرادي كه پيوند عضو دارند و قرص هاي ايمني مصرف مي كنند.

-    استرس روحي طولاني مدت: خانم هايي كه در مدتي طولاني تنش زيادي تحمل كرده اند قادر به مقابله با اين بيماري نيستند.

-    باردار شدن در سن پايين: احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم در خانم هايي كه پيش از 17 سالگي باردار شده اند نسبت به خانم هايي كه بالاي 25 سال باردار شده اند بيشتر است.

-    بارداري هاي متعدد: خانم هايي كه حداقل سه فرزند در بارداري هاي جدا دارند نسبت به خانم هايي كه باردار نشده اند بيشتر در معرض سرطان دهانه رحم هستند.

-    قرص هاي ضد بارداري: مصرف طولاني مدت برخي قرص هاي ضدبارداري باعث افرايش خطر سرطان مي شود.

-    ساير بيماري هاي انتقالي از طريق نزديكي جنسي: خانم هايي كه دچار بيماري هاي عفوني مثل سيفيليس، كالمديا يا سوزاك شوند بيشتر در معرض سرطان دهانه رحم هستند.

-    مشكلات اجتماعي- اقتصادي: مطالعات نشان مي دهد خانم هايي كه در مناطق محروم به سر مي برند بيش از سايرين در معرض سرطان دهانه رحم هستند.

علائم سرطان دهانه رحم

در مراحل اول هيچ علائمي ديده نمي شود. به همين دليل خانم ها بايد به طور پيوسته آزمايشات مربوط به دهانه رحم را انجام بدهند.

علائم رايج عبارتند از:

•  خونريزي در فاصله پريودي ها
• خونريزي بعد از نزديكي جنسي
•  خونريزي بعد از يائسگي
•  ناراحتي در طول نزديكي جنسي
•  ترشحات بدبوي واژن
• ترشحات واژن همراه با خون
•  درد لگن

هر چقدر سرطان دهانه رحم زودتر تشخيص داده شود زودتر درمان مي شود. 

تست PAP (براي خانم هاي بالاي 30 سال) به همراه تست HPV باعث مي شود سرطان زودتر تشخيص داده شود.

بررسي دهانه رحم- تست PAP يا LBC

در امريكا بيش از 11000 خانم سالانه دچار سرطان دهانه رحم مي شوند و 4000 نفر از دست مي روند. در صورتي كه خانم ها آزمون هاي دهانه رحم را انجام دهند حجم زيادي از مرگ و مير كاهش مي يابد.
انجمن امريكا معتقد است خانم ها بايد اين تست را از 21 سالگي يا سه سال بعد از اولين نزديكي جنسي شروع كنند. تست دهانه رحم سرطان را تشخيص نمي دهد؛ اين تست تغييرات غيرطبيعي سلول هاي دهانه رحم را نشان مي دهد. اگر اين بيماري درمان نشود، سلول هاي غيرطبيعي تبديل به سلول هاي سرطاني مي شوند.

آزمايش HPV DNA

- اين تست براي بررسي عفونت مي باشد. در اين تست سلول هايي از دهانه رحم گرفته مي شود و تحت آزمون قرار مي گيرند.
- در اين تست پيش از اين كه سلول هاي غيرنرمال دهانه رحم تشكيل شوند خطر سرطان را تشخيص مي دهد.
- اگر بيمار علائم و نشانه هاي سرطان دهانه رحم را ببيند يا اگر تست Pap سلول هاي غيرنرمال را تشخيص دهد، بيمار بايد تحت تست هاي ديگر قرار بگيرد.

اين تست ها شامل:

1- بافت برداري: مقداري از بافت تحت بيهوشي برداشته مي شود.

2- بافت برداري مخروطي: يك بافت مخروطي شكل كوچك از دهانه رحم گرفته مي شود.

3- LLETZ: معالجه به وسيله حرارت براي برداشتن بافت هاي غيرطبيعي استفاده مي شود. اين بافت براي بررسي به آزمايشگاه فرستاده مي شود.

4- آزمايش خون: اندازه گيري تعداد سلولهاي خون و تشخيص مشكلات كليه و كبد.

5- بررسي تحت بيهوشي: اين كار به پزشك اجازه مي دهد واژن و دهانه رحم را با دقت بيشتري مطالعه كند.

6- سي تي اسكن: بيماري نوشيدني باريم مصرف مي كند كه در اسكن به صورت سفيد ديده مي شود. پيش از اسكن، پنبه اي در واژن قرار مي دهند و مايع باريم را به داخل مقعد مي ريزند.

7- ام آر آي: با استفاده از ام آر آي با يك فنر مخصوص واژن (اندازه گيري حركات آب در بافت) سرطان دهانه رحم در مراحل ابتدايي تشخيص داده مي شوند.  

8- فراصوت لگني: اين دستگاه با استفاده از صداهاي با فركانس بالا تصويري از هدف مورد نظر ايجاد مي كند.

معالجه سرطان دهانه رحم

معالجه سرطان به روش هاي مختلف از جمله عمل جراحي، پرتو درماني، شيمي درماني و تركيب آن صورت مي گيرد. تعيين نوع درمان به فاكتورهاي مختلفي بستگي دارد مثل پيشروي سرطان، سن بيمار و سلامتي بيمار.
درمان سرطان در مراحل اوليه سرعت موفقيت آميزي دارد. هر چقدر سرطان بيشتر پخش شده و پيشرفت كرده باشد سرعت درمان آن كمتر مي شود.

روش هاي درمان سرطان در مراحل اوليه

عمل جراحي راهي رايج براي درمان سرطان دهانه رحم است. در صورتي كه بعد از عمل جراحي باز هم سلول هاي سرطاني در بدن وجود داشته باشند، پرتو درماني انجام مي شود. 
پرتودرماني براي كاهش احتمال خطر برگشت سرطان نيز استفاده مي شود. اگر جراح بخواهد غده را كوچك كرده و سپس آن را عمل كند از شيمي درماني استفاده مي كند (اما اين كار خيلي رايج نيست).

سرطان پيشرفته

هنگامي كه سرطان در دهانه رحم پيشرفت كرده باشد عمل جراحي راهي مناسب نيست. سرطان پيشرفته به سرطان مهاجم نيست معروف است زيرا ساير قسمت هاي بدن را نيز تحت تاثير قرار داده است. اين نوع سرطان نياز به معالجه پيشرفته تري دارد. بيمار به وسيله پرتودرماني يا تركيب پرتودرماني و شيمي درماني معالجه مي شود. در مراحل پيشرفته بيماري، درمان با دارو براي كم شدن علائم و بهبود كيفيت زندگي انجام مي شود:

پرتودرماني

پرتودرماني با استفاده از پرتوهاي پر انرژي اشعه ايكس براي از بين بردن سلول هاي سرطاني انجام مي شود. برخورد اشعه به لگن و اطراف آن عوارض جانبي دارد. برخي از اين علائم بعد از درمان بروز مي كنند شامل:

•  اسهال
•  استفراغ
• بهم خوردگي معده
• خارش مثانه
• باريك شدن واژن
• به هم خوردن زمان پريودي
•  يائسگي زودهنگام

شيمي درماني 

شيمي درماني با استفاده از مواد شيميايي به درمان بيمار مي پردازد. اين مواد سلول هاي سرطاني را از بين مي برند. اين روش از رشد و تكثير سلول هاي سرطاني جلوگيري مي كند. شيمي درماني سرطان دهانه رحم سلول هاي سرطاني را تحت تاثير قرار مي دهد كه در اثر عمل جراحي از بين نرفته اند يا عواميلي كه باعث پيشرفته شدن سرطان مي شوند را از بين مي برد. سيپلاتين قرصي رايج است كه به صورت تركيبي با پرتو درماني مصرف مي شود.
 عوارض جانبي شيمي درماني متفاوت است و به نوع قرص بستگي دارد. در ادامه عوارض شيمي درماني ذكر شده است:

-    ريزش مو
-    اسهال
-    استفراغ
-    خستگي
-    ناباروري
-    يائسگي زودهنگام

آزمايش هاي باليني

براي برخي بيمارها آزمايش هاي باليني بهترين نتيجه را به دنبال خواهد داشت. برخي از اين آزمايشات از درمان هاي مورد استفاده بهتر و تاثير گذارتر هستند. آزمايشات باليني براي بررسي و مطالعه سرطان انجام مي شود.

پيشگيري از سرطان دهانه رحم

كارهايي كه مي توان براي كاهش احتمال ابتلا به سرطان رحم انجام داد:

واكسيناسيون HPV

اگر خانم ها برنامه واكسيناسيون HPV را انجام دهند، سرعت سرطان كاهش چشمگيري مي يابد.

نزديكي مطمئن

واكسيناسيون فقط بدن را در مقابل عوامل HPV محافظت مي كند. استفاده از كاندوم در هنگام نزديكي بدن را در مقابل عفونت هاي HPV محافظت مي كند.

بررسي دهانه رحم

بررسي منظم دهانه رحم باعث مي شود سرطان در ابتدا تشخيص داده شود.

تعداد نزديكي كمتر 

هر چقدر تعداد افرادي كه با آن ها نزديكي داريد بيشتر باشد احتمال سرطان دهانه رحم بيشتر است.

به تاخير انداختن اولين نزديكي جنسي

هر چقدر اولين نزديكي جنسي در سن پايين تري انجام شود، احتمال سرطان دهانه رحم بيشتر مي شود. 

سيگار نكشيد

افرادي كه سيگار مي كشند بيشتر در معرض سرطان دهانه رحم مي باشند.

منبع: سرطان رحم