كبد يكي از ارگان هاي حساس است كه تقريبا هر كاري در بدن به سلامت اين عضو وابسته است؟ اما چرا در برخي افراد كبد چرب ميشود؟علت اين چرب شدن كبد چيست؟ آيا درمان فوري و قطعي براي كبد چرب وجود دارد؟ چه كساني بيشتر مستعد ابتلا به كبد چرب هستند؟گريد 1 و گريد 2 كبد چرب يعني چي؟ در اين مقاله سعي شده تا به كليه سوالات شما پاسخ داده شود:

در اين مقاله مي خوانيم:

كبد چرب چيست؟

علائم كبد چرب چيست؟

علت كبد چرب چيست؟

انواع كبد چرب چيست؟

چه كسي در معرض خطر ابتلا به كبد چرب است؟

چطور كبد چرب تشخيص داده مي شود؟

درمان كبد چرب چگونه است؟

آيا درمان فوري كبد چرب وجود دارد؟

چه دارويي براي كبد چرب خوب است؟

آيا گياهان دارويي براي كبد چرب استفاده ميشود؟

عوارض كبد چرب

براي پيشگيري از كبد چرب چكار كنم؟

---

كبد چرب چيست؟

- كبد چرب يا استئاتوز كبدي، اصطلاحي است كه ميزان چربي موجود در كبد را توصيف مي كند. طبيعي است كه برخي از چربي ها در كبد شما وجود داشته باشد، اما چربي بيش از حد مي تواند مشكل ساز باشد. كبد دومين عضو در بدن است. وظيفه آن پردازش چيزهايي است كه مي خوريم يا مي نوشيم و مواد مضر خون را فيلتر مي كند. اگر چربي بيش از حد در كبد باشد، اين روند متوقف مي شود. كبد چرب زماني اتفاق مي افتد كه چربي بيش از 5 تا 10 درصد وزن كبد را تشكيل دهد. 

- كبد به طور كلي با بازسازي سلول هاي جديد كبد ترميم مي شود. هنگامي كه آسيب مكرر در كبد وجود داشته باشد، زخم هاي دائمي رخ مي دهد. اين بيماري سيروز ناميده مي شود. كبد چرب يك حالت برگشت پذير است كه اغلب با اصلاح شيوه زندگي حل مي شود. در بسياري از موارد، كبد چرب بدون علائم است. كبد چرب آسيب دائمي ايجاد نمي كند، مگر اينكه پيشرفت كند.

- كبد چرب يك بيماري شايع است كه حدود 10 تا 20 درصد آمريكايي ها را تحت تاثير قرار مي دهد. 

- اگر علت اصلي كبد چرب شناسايي و درمان نشود مي تواند تبديل به مشكلي مضر شود.

علائم كبد چرب چيست؟

كبد چرب معمولا نشانه مرتبطي ندارد. ممكن است احساس خستگي يا ناراحتي ناگهاني در شكم داشته باشيد. كبد شما ممكن است كمي بزرگ شود، كه پزشك طي يك معاينه فيزيكي اين مشكل را تشخيص مي دهد. با اين حال، چربي بيش از حد در كبد مي تواند باعث التهاب شود. اگر كبد شما ملتهب شود، ممكن است علائم زير را مشاهده كنيد:

• اشتهاي ضعيف
• كاهش وزن
• درد شكمي
• ضعف فيزيكي
• خستگي
• گيجي

اگر كبد چرب به سيروز و نارسايي كبد تبديل شود، علائم زير ديده مي شوند:

• شكم بزرگ و پر شده از مايع
• زردي پوست و زرد شدن چشم
• گيجي
• خونريزي راحت

علت كبد چرب چيست؟

- شايع ترين علت كبد چرب نوشيدن بيش از حد الكل است. در بسياري از موارد پزشكان نمي دانند دليل كبد چرب در افرادي كه الكل زياد نمي نوشند چيست.

- كبد چرب هنگامي ايجاد مي شود كه بدن بيش از حد چربي ايجاد مي كند يا نمي تواند به اندازه كافي متابوليزه كند. چربي بيش از حد در سلول هاي كبدي ذخيره مي شود و تجمع مي كند. رژيم غذايي حاوي چربي و قند بالا به طور مستقيم به كبد چرب منجر نمي شود، اما مي تواند به ايجاد آن كمك كند.علاوه بر الكل، ساير علل شايع كبد چرب عبارتند از:

• چاقي
• هيپرليپيدمي يا سطح بالاي چربي خون
• ديابت (قند خون نرمال چند است)
• ژنتيك
• كاهش وزن سريع
• اثر جانبي برخي از داروها، از جمله آسپرين، استروئيد، تاموكسيفن و تتراسايكلين 

انواع كبد چرب چيست؟

دو نوع اساسي كبد چرب وجود دارد: الكل و غير الكلي.

كبد چرب غير الكلي

كبد چرب غيرالكلي هنگامي ايجاد مي شود كه كبد در از بين بردن چربي ها مشكل دارد و اين بيماري سبب رشد بافت كبد مي شود. علت بيماري مربوط به الكل نيست. اين بيماري زماني تشخيص داده مي شود كه بيش از 10 درصد كبد چرب وجود دارد.

كبد چرب الكلي

كبد چرب كبدي اولين مرحله بيماري التهابي كبدي است. نوشيدني هاي سنگين به كبد آسيب مي رساند و كبد نمي تواند باعث كاهش چربي ها شود. در عرض شش هفته ترك الكل، چربي ناپديد مي شود. با اين حال، اگر مصرف بيش از حد الكل ادامه يابد، سيروز ممكن است پيشرفت كند. 

كبد چرب غير الكي (استاتو هپاتيت غيرالكلي) و كبد چرب الكلي (استاتو) 

هنگامي كه چربي به اندازه كافي توليد مي شود، باعث تورم كبد مي شود. اگر علت اصلي ناشي از الكل نباشد، آن را steatohepatitis  غير الكلي مي نامند. اين بيماري مي تواند عملكرد كبد را مختل كند. علائم اين بيماري عبارتند از:

• كاهش اشتها
• حالت تهوع
• استفراغ
• درد شكم
• زردي

اگر بيماري بدون درمان باقي بماند، استاتو هپاتيت مي تواند به زخم هاي دائمي كبد و نهايتا نارسايي كبد تبديل شود.

كبد چرب حاد بارداري

كبد چرب حاد يك عارضه نادر و به طور بالقوه در معرض خطر مرگ و مير ناشي از بارداري است. علائم در سه ماهه سوم بارداري شروع مي شود. اين علائم عبارتند از:

• تهوع و استفراغ مداوم
• درد قسمت فوقاني سمت راست شكم 
• زردي
• ناراحتي عمومي

زنان باردار براي اين بيماري آزمايش مي شوند. اكثر زنان پس از زايمان بهبود مي يابند و اثرات ناپديد مي شوند.

براساس شدت آسيب به كبد اين بيماري داراي چند گريد است:

كبد چرب گريد 1 

در اين مرحله كبد اندكي چرب شده و آسيب ديده است كه عملكرد كبد را مختل نكرده است، بنابراين جاي نگراني نداره اما بايد مراقب باشيد و آنزيم هاي كبدي را به سطح نرمال برسانيد.

كبد چرب گريد 2 

در اين مرحله آسيب متوسط به كبد وارده شده است و بايد براي بدتر نشدن وضعيت كبد تحت نظر باشيد و جلوي پيشرفت بيماري را در اين مرحله بگيريد.

كبد چرب گريد 3 

در اين مرحله علائم كبد چرب بروز كرده و عملكرد كبد دچار اختلال شده و بايد حتما درمان را شروع كنيد.

چه كسي در معرض خطر ابتلا به كبد چرب است؟

كبد چرب، توليد چربي هاي اضافي در كبد است. اگر وزن شما زياد باشد يا چاق باشيد، احتمال كبد چرب بيشتر است. داشتن ديابت نوع 2 همچنين خطر ابتلا به كبد چرب را افزايش مي دهد. انباشت چربي در كبد با مقاومت به انسولين ارتباط دارد كه شايع ترين علت ديابت نوع 2 است.

عوامل ديگري كه ممكن است خطر ابتلا به كبد چرب را افزايش دهند عبارتند از:

• مصرف بيش از حد الكل 
• مصرف بيش از دوز توصيه شده از داروهاي بدون نسخه خاص مانند استامينوفن (تيلنول)
• بارداري
• كلسترول بالا
• تري گليسريد زياد
• سوء تغذيه
• سندرم متابوليك

چطور كبد چرب تشخيص داده مي شود؟

معاينه بدني

اگر كبد شما متورم باشد، پزشك با بررسي شكم مي تواند بزرگ شدن كبد را تشخيص دهد. اگر احساس خستگي يا كاهش اشتها داريد به پزشك اطلاع دهيد. همچنين در مورد هر گونه سابقه مصرف الكل، دارو و مصرف مكمل، به پزشك اطلاع دهيد.

آزمايش خون

پزشك ممكن است تشخيص دهد آنزيم هاي كبد در آزمايش خون بالاتر از حد نرمال باشد. اين تشخيص كبد چرب را تاييد نمي كند. تجزيه و تحليل بيشتر براي پيدا كردن علت التهاب، لازم است.

مطالعات تصويربرداري

- پزشك ممكن است از سونوگرافي براي تشخيص چربي در كبد استفاده كند. چربي به عنوان يك قسمت سفيد در تصوير سونوگرافي نشان داده مي شود. ساير مطالعات تصويربرداري نيز ممكن است انجام شود، مانند اسكن CT يا MRI

- يك تست تصويربرداري ديگر مشابه شيميايي يك FibroScan است. مانند سونوگرافي، امواج صوتي Fibroscan  براي تعيين چگالي كبد و مناطق متناظر با بافت چربي كبد استفاده مي شود.

- مطالعات تصويربرداري ميتوانند چربي را در كبد تشخيص دهند، اما نميتوانند به پزشك كمك كند كه آسيب بيشتري را تحمل كند.

بافت برداري كبد

در بافت برداري كبد، دكتر يك سوزن را به داخل كبد وارد مي كند تا قطعه اي از بافت را براي آزمايش خارج كند. دكتر از بيهوشي موضعي براي كاهش درد استفاده مي كند. اين تنها راهي است كه مي توانيد مطمئن باشيد اگر كبد چرب داريد. بيوپسي به پزشك كمك مي كند علت دقيق بيماري را تعيين كند.

درمان كبد چرب چگونه است؟

براي درمان كبد چرب، دارو يا جراحي وجود ندارد. در عوض، دكتر شما توصيه هايي براي كاهش عوامل خطر ارائه مي دهد. اين توصيه ها عبارتند از:

• محدود كردن يا اجتناب از نوشيدني هاي الكلي
• مديريت كلسترول و كاهش ميزان مصرف قند و اسيدهاي چرب اشباع شده
• كاهش وزن
• كنترل قند خون 

- اگر كبد چرب به علت چاقي يا عادات غذا خوردن ناسالم باشد، پزشك به شما پيشنهاد كند فعاليت بدني خود را افزايش داده و انواع خاصي از مواد غذايي را از رژيم غذايي خود حذف كنيد. كاهش مقدار كالري كه هر روز مصرف مي كنيد مي تواند به كاهش وزن و بهبود كبد كمك كند.

- همچنين مي توانيد بيماري كبد چرب را با كاهش يا حذف غذاهاي چرب و مواد غذايي با قند زياد از رژيم غذايي خود برطرف كنيد. غذاهاي سالم تر از جمله ميوه هاي تازه، سبزيجات و دانه هاي جامد را انتخاب كنيد. گوشت قرمز را با پروتئين هاي حيواني مانند گوشت مرغ و ماهي جايگزين كنيد.

آيا درمان فوري كبد چرب وجود دارد؟

درمان فوري براي كبد چرب بي معني است و شما بايد ابتدا وزنتان را كاهش دهيد، كاهش ناگهاني وزن هم شرايط را بدتر ميكند، وزن بايد آهسته و پيوسته كم شود.در كنار رژيم غذايي و ورزش داروهاي تجويزي را مصرف كنيد.

چه دارويي براي كبد چرب خوب است؟

مهمترين درمان كبد چرب همان رژيم غذايي و ورزش و رسيدن به وزن ايده ال است. اما داروهاي تجويزي معمولا ويتامين E و داروي ليورگل (همان گياه خار مريم)، امگا 3 و گاها متفورمين و اگر چربي خون بالا رفته باشد خانواده استاتين ها مانند آترواستاتين تجويز ميشود كه بايد زير نظر پزشك مصرف شود.

آيا گياهان دارويي براي كبد چرب استفاده ميشود؟

در طب سنتي به مصرف برخي گياهان اشاره كرده و آنها را براي بهبود بيماري مفيد مي دانند. اين گياهان و مواد خوراكي شامل: گياه خارمريم ، چاي سبز، زنجفيل، زردچوبه، شاه تره، خارشتر و كاسني، آبليمو، كرفس، نعنا، سركه و آبغوره مي باشد. 

عوارض كبد چرب

- بسياري از موارد كبد چرب به بيماري كبد مبتلا نمي شوند. كبد مي تواند خود را ترميم كند، بنابراين اگر اقدامات لازم را براي درمان كلسترول بالا، ديابت يا چاقي انجام دهيد، مي توانيد كبد چرب خود را درمان كنيد. اگر الكل زياد مصرف مي كنيد، سعي كنيد مصرف آن را متوقف كرده يا به 1-2 نوشيدني در روز محدود. بافت برداري كبد مي تواند به پزشك كمك كند آسيب دائمي كبد شناسايي شود. همچنين ميزان آسيب و بهترين راه درمان تعيين مي شود.

- اگر تغييري در كبد چرب ايجاد نشود بيماري كبد و سيروز پيشروي كرده است. پيشرفت سيروز بستگي به علت دارد. در كبد چرب الكلي، مصرف بيش از حد الكل مي تواند منجر به پيشروي سريع سيروز و نارسايي هاي بعدي كبد شود.

- پيشروي بيماري كبد چرب غير الكلي متفاوت است، اما در اكثر افراد، به زخم هاي كبدي و سيروز منجر نمي شود. با اين حال، اگر شما مبتلا به استاتو هپاتيت هستيد، احتمال بروز زخم و بيماري كبد وجود دارد. 25 درصد از افراد مبتلا به استئاتو هپاتيت در طي يك دهه به سيروز مبتلا مي شوند.

- اگر كبد چرب به سيروز كشيده شده باشد، خطر نارسايي كبد و مرگ و مير به طور قابل توجهي افزايش مي يابد. نيمي از كساني كه سيروز كبدي دارند، علائم نارسايي كبدي نيز خواهند داشت. 

براي پيشگيري از كبد چرب چكار كنم؟

- حفاظت از كبد يكي از بهترين راه هاي جلوگيري از كبد چرب و عوارض آن است. اين محافظت شامل نوشيدن مشروبات الكلي به مقدار متوسط است. 

- دستورالعمل هاي دكتر را دنبال كنيد و داروهايي را براي ديابت يا كلسترول بالا مصرف كنيد. علاوه بر اين، حداكثر 30 دقيقه در روزهاي هفته ورزش كنيد تا وزن مناسب داشته باشيد.

تهيه و تنظيم: گروه سلامت اوما

منبع: كبد چرب