قرص متفورمين چيست؟

متفورمين يك دارو ديابتي ( علائم و درمان ديابت نوع 1 و ديابت نوع 2 چگونه است) خوراكي است كه به كنترل قند خون كمك مي كند. متفورمين براي بهبود كنترل قند خون ( قند خون نرمال چند است؟) افراد مبتلا به ديابت نوع 2 مورد استفاده قرار مي گيرد. گاهي اوقات در تركيب با انسولين يا داروهاي ديگر استفاده مي شود، اما اين دارو براي درمان ديابت نوع 1 نيست.متفورمين همچنين ممكن است براي اهدافي كه در اينجا نوشته شده است نيز استفاده شود.

اطلاعات مهم در خصوص متفورمين

 - اگر در معرض بيماري شديد كليوي ( براي عفونت كليه چي بخوريم؟) هستيد و متابوليسم ديابتي داريد، از متفورمين استفاده نكنيد (براي درمان با انسولين با پزشك خود مشورت كنيد).

-  اگر نياز به هر نوع اشعه ايكس يا سي تي اسكن با استفاده از رنگي كه در رگهاي خود تزريق مي كنيد، داريد بايد به طور موقت متفورمين را متوقف كنيد.

- اين دارو ممكن است يك بيماري جدي به نام اسيدوز لاكتيك ايجاد كند. اگر علائم خفيفي از قبيل: درد عضلاني يا ضعف، احساس بيحسي يا سردي در بازوها و پاها، مشكل تنفس، درد معده، تهوع با استفراغ، ضربان قلب آهسته يا ناگهاني، سرگيجه يا احساس ضعف يا خستگي داريد به اورژانس مراجعه كنيد.

قبل از مصرف قرص متفورمين به چه نكاتي توجه كنيم؟

اگر نسبت به قرص متفورمين حساسيت داريد يا مشكلات زير را داريد نبايد از متفورمين استفاده كنيد:

• بيماري كليوي شديد؛ يا
• اگر در وضعيت كتواسيدوز ديابتي هستيد (از پزشك خود براي درمان انسولين بپرسيد).
• اگر نياز به هر نوع اشعه ايكس يا سي تي اسكن با استفاده از رنگي كه در رگهاي خود تزريق مي كنيد، داريد بايد به طور موقت متفورمين را متوقف كنيد.

براي اطمينان از اينكه متفورمين براي شما مناسب است، درصورت وجود مشكلات زير به پزشك خود بگوييد:

•  بيماري كليوي؛
• بيماري كبد؛
• سابقه بيماري قلبي يا حمله قلبي؛
• اگر اخيرا كلرپروپاميد مصرف كرده ايد؛ يا

- اگر شما بيش از 80 سال داريد و اخيرا عملكرد كليه خود را بررسي كرده ايد. برخي از افراد مبتلا به متفورمين دچار يك بيماري جدي به نام اسيدوز لاكتيك مي شوند. اگر بيماري كبد يا كليه، نارسايي احتقاني قلب و عفونت شديد داريد يا آب بدنتان كم شده است، يا اگر مقدار زيادي الكل مصرف كنيد احتمال بيماري اسيدوز لاكتيك افزايش مي يابد. با پزشك خود در مورد احتمال خطر صحبت كنيد.

- معلوم نيست آيا اين دارو به جنين آسيب مي رساند يا خير. اگر در هنگام استفاده از اين دارو باردار شديد به پزشك خود بگوييد.

- مشخص نيست آيا متفورمين به شير مادر منتقل مي شود يا به نوزاد شيرخوار آسيب مي رساند يا خير. اما بهتر است هنگام استفاده از اين دارو به نوزاد شير ندهيد. متفورمين را نبايد به كودك زير سن 10 سال بدهيد. 

نحوه مصرف قرص متفورمين چگونه است؟

1. مصرف متفورمين بايد دقيقا طبق تجويز پزشك شما انجام شود. پزشك ممكن است گاهي اوقات دوز دارو را تغيير دهد تا مطمئن شود بهترين نتيجه را دريافت مي كند. از اين دارو بيشتر يا كمتر از مقدار توصيه شده مصرف نكنيد.
2. متفورمين را با وعده غذايي بخوريد، مگر اينكه پزشك شما به غير اين به شما گفته باشد. برخي از اشكال متفورمين تنها يك بار در روز با شام مصرف مي شود. 
3. قرص را نجويد و خرد نكنيد. كل آن را قورت بدهيد.
4. قند خون شما بايد به طور مرتب بررسي شود. ممكن است نياز به آزمايش هاي خون ديگر در مطب دكتر داشته باشيد.
5. قند خون پايين (هيپوگليسمي) مي تواند براي افراد مبتلا به ديابت اتفاق بيفتد. علائم عبارتند از سردرد، گرسنگي، عرق كردن، سردرگمي، تحريك پذيري، سرگيجه يا احساس لرزش. اگر قند خون شما مي افتد، هميشه منبعي از قند با خود همراه داشته باشيد. منابع قند عبارتند از: آب ميوه، آبنبات سفت، كراكر، كشمش و نوشابه هاي غيررژيمي. اطمينان حاصل كنيد كه خانواده و دوستان نزديك شما مي دانند در شرايط اضطراري چه كاري بايد انجام دهند.
6. اگر داراي هيپوگليسمي شديد هستيد و نمي توانيد بخوريد يا بنوشيد، از تزريق گلوكاگون استفاده كنيد. پزشك مي تواند كيت تزريقي اضطراري گلوكاگون را تجويز كند و به شما مي گويد كه چگونه از آن استفاده كنيد.
7. قند خون خود را با دقت در طول زمان استرس، مسافرت، بيماري، جراحي يا مشكلات اورژانسي، ورزش شديد، يا اگر مشروب بخوريد يا غذا نمي خوريد، بررسي كنيد. اين چيزها مي تواند سطح گلوكز شما را تحت تاثير قرار دهد و نيازهاي دوزيتان نيز ممكن است تغيير كند. دوز دارو يا برنامه را بدون مشاوره دكتر خود تغيير ندهيد.
8. متفورمين تنها بخشي از يك برنامه كامل درمان است كه ممكن است شامل رژيم غذايي، ورزش، كنترل وزن و مراقبت ويژه پزشكي نيز باشد. به دستورالعمل هاي دكتر خود به دقت توجه كنيد.
9. در صورت مصرف متفورمين، ممكن است پزشك شما ويتامين B12 نيز تجويز كند. مقدار ويتامين B12 را مطابق آن چه پزشك تجويز كرده است مصرف كنيد.
10. قرص متفورمين را در دماي اتاق به دور از رطوبت، گرما و نور نگهداري كنيد.

عوارض جانبي متفورمين چيست؟

اگر علائم واكنش آلرژيك به قرص متفورمين داريد، با اورژانس تماس بگيريد. علائم واكنش آلرژيك: كهير، تنگي نفس، تورم چهره، لب ها، زبان يا گلو. بعضي از افراد در هنگام مصرف متفورمين، دچار اسيدوز لاكتيك مي شوند. علائم اوليه ممكن است در طول زمان بدتر شود و اين بيماري مي تواند مرگبار باشد. در صورتي كه علائم زير را داشتيد با اورژانس تماس بگيريد:

•  درد عضلاني يا ضعف
• احساس بي حسي و يا سردي در دست و پا؛
• مشكل تنفسي؛
•  احساس سرگيجه، خستگي يا ضعف شديد
• درد معده، تهوع و استفراغ؛ يا
•  ضربان كم يا زياد قلب 

عوارض جانبي متفورمين شامل موارد زير است:

•  تهوع، استفراغ، ناراحتي معده؛ يا
•  اسهال

در اينجا ليست كاملي از عوارض جانبي ذكر نشده است. در خصوص عوارض جانبي با پزشك خود صحبت كنيد. 

چه مقدار قرص متفورمين را مصرف كنم؟

دوز بزرگسالان براي ديابت نوع 2:

اثرات كوتاه مدت آن:

• دوز اوليه: 500 ميلي گرم خوراكي دو بار در روز يا 850 ميلي گرم خوراكي يكبار در روز
• تيتراسيون دوز: افزايش 500 ميلي گرمي در هفته يا 850 ميلي گرم هر 2 هفته 
• دوز نگهدارنده: 2000 ميلي گرم در روز
• حداكثر دوز: 2550 ميلي گرم در روز

نظرات: 2 تا 3 بار در روز با وعده غذايي مصرف كنيد. به آرامي افزايش دهيد تا عوارض جانبي دستگاه گوارش به حداقل برسد. به طور كلي، پاسخ هاي قابل توجهي با دوز كمتر از 1500 ميلي گرم در روز مشاهده نمي شود.

اثرات طولاني مدت دارو:

• دوز اوليه: 500 تا 1000 ميلي گرم خوراكي يكبار در روز
• تثبيت دوز: افزايش 500 ميلي گرم در هفته 
• دوز نگهدارنده: 2000 ميلي گرم در روز
• حداكثر دوز: 2500 ميلي گرم در روز

نظرات: اگر كنترل گليسمي با يكبار مصرف روزانه ميسر نشد، دوزها را تقسيم كنيد. اگر دوزهاي بالاتر لازم باشد، قرص را به محصول انتشار فوري تغيير دهيد.

كاربرد: براي بهبود كنترل گليسمي در بزرگسالان مبتلا به ديابت نوع 2 به عنوان مكمل در رژيم غذايي و ورزش.

دوز ديابت كودكان ( 10 سال يا بيشتر) براي ديابت نوع 2:

اثرات كوتاه مدت دارو:

• دوز اوليه: 500 ميلي گرم خوراكي دو بار در روز
• تثبيت دوز: افزايش 500 ميلي گرم در هفته 
• دوز نگهدارنده: 2000 ميلي گرم در روز
• حداكثر دوز: 2000 ميلي گرم در روز

نظرات: 2 تا 3 بار در روز با وعده غذايي مصرف كنيد. براي به حداقل رساندن عوارض جانبي دستگاه گوارش دوز را به آرامي افزايش دهيد. ايمني و اثربخشي اثرات دراز مدت متفورمين در بيماران كمتر از 18 سال مشخص نشده است.

 كاربرد: براي بهبود كنترل گليسمي در كودكان مبتلا به ديابت نوع 2 به عنوان مكمل در رژيم غذايي و ورزش.

چه داروهايي با متفورمين تداخل دارند؟

به پزشك خود در مورد تمام داروهاي فعلي خود بگوييد، به ويژه:

• ديگوكسين يا
• furosemide

اگر متفورمين را با ساير داروهايي كه مي توانند قند خون را افزايش دهند مصرف كنيد به احتمال زياد دچار هيپرگليسمي (قند خون بالا) مي شويد. اين داروها عبارتند از:

•  فنيتوئين؛
•  قرص هاي ضد بارداري يا قرص هاي درمان جايگزيني هورمون؛
• قرص هاي رژيم غذايي يا داروهاي درمان آسم، سرماخوردگي و يا آلرژي؛
•  ديورتيك يا "قرص آب"؛
• داروهاي قلب يا فشار خون (مروري كامل بر فشار خون)
•  نياسين (Advicor، Niaspan، Niacor، Simcor، Slo-Niacin و ...)؛
•  فنوتيازين ها (Compazine و ...)؛
•  داروهاي استروئيدي (پردنيزون، دگزامتازون و ...)؛ يا
•  داروهاي تيروئيد (Synthroid و ...).

اين ليست كامل نيست و داروهاي ديگري نيز مي توانند اثرات متفورمين را بر قند خون افزايش يا كاهش دهند. به دكتر خودت در مورد تمام داروهايي (مكمل ها، ويتامين ها، محصولات گياهي) كه مصرف مي كنيد اطلاع دهيد.

سوالات رايج درباره قرص متفورمين

اگر يك وعده قرص متفورمين را فراموش كنم چه اتفاقي مي افتد ؟

به محض اين كه به ياد آورديد قرص فراموش شده را بخوريد (دارو را با غذا مصرف كنيد). اگر نوبت به قرص بعدي رسيده است قرص فراموش شده را كنار بگذاريد. هيچ گاه براي جبران قرص فراموش شده، دو قرص با هم نخوريد.

اگر متفورمين بيش از حد مصرف كنم چه اتفاقي مي افتد؟

به اورژانس مراجعه كنيد. مصرف بيش از حد متفورمين باعث اسيدوز لاكتيك مي شود كه ممكن است كشنده باشد.

در صورت مصرف متفورمين چه چيزهايي نبايد بخورم؟

اجتناب از نوشيدن الكل. الكل باعث كاهش قند خون مي شود و خطر ابتلا به اسيدوز لاكتيك را در هنگام مصرف متفورمين افزايش مي دهد.

تهيه و تنظيم: گروه سلامت اوما

منبع: قرص متفورمين براي چيست+نحوه مصرف آن